شاخص های کیفیت تولید خوراک در آبزیان
شاخصهای کیفیت تولید خوراک درخط تولید خوراک آبزیان
به طور کلی کیفیت تولید خوراک به وسیله ۶ شاخص ارزیابی می‌شود: کارآیی، قابلیت اعتماد، سالم بودن، قیمت مناسب، رضایت خریدار و سازگار بودن. این موارد اساس پایه گذاری استانداردهای کیفیت تولید می باشند.
کارآیی خوراک آبزیان تولیدشده
دامهایی که با اهداف گوناگون و طی دوره های رشد مختلف تغذیه می‌شوند، نیاز به خوراک متفاوتی دارند. بنابراین خوراک های مختلف باید دارای محتویات غذایی متفاوت باشند. به طور مثال، خوراک جوجه گوشتی و تخمگذار باید در میزان پروتئین خام، کلسیم و دیگر خوراک با هم متفاوت باشند.
قابلیت اعتماد به خوراک آبزیان تولید شده
بایستی تولید کننده تضمین های لازم به خریدار برای کیفیت خوراک ارائه دهد و در هر نوع خوراک باید اهداف تغذیه، روش تغذیه و زمان تأثیر مشخص شده باشد.
سالم بودن خوراک
هیچ نوع خوراکی نباید برای دام طی مراحل فرآوری و استفاده مضر باشد. میزان آلودگی محیطی ناشی از خوراک باید صفر یا حداقل باشد تا مصداق واقعی سالم بودن آن باشد.
به صرفه بودن خوراک
به صرفه بودن اقتصادی یک فاکتور مهم در پیش داوری قابلیت رقابت فروش خوراک در بازار است و غالباً به معنای قیمت پایین تعبیر می‌شود، اما آنچه تعیین می کند که یک محصول از نظر اقتصادی به صرفه است یا خیر مقایسه بین میزان ورودی و خروجی است.
رضایت خریدار از خوراک آبزیان تولید شده
این شاخص کیفیت تولید، مربوط به رضایت خریدار از زمان سفارش تا مصرف خوراک آبزیان می‌باشد. نه تنها در مورد محصولات فعلی، بلکه در مورد توسعه محصولات جدید نیز باید تلاش کافی برای تولید باکیفیت صورت گیرد تا قابلیت رقابت بالا رود.
سازگار بودن خوراک آبزیان تولید شده
این شاخص به معنای قابلیت خوراک برای سازگار کردن خود با شرایط محیط است. دما و رطوبت نسبی خوراک باید کنترل شده باشد، زیرا بدیهی است که خوراک تولید شده تحت شرایط دما و رطوبت بالا راحت تر فاسد می‌شوند.
تجزیه و تحلیل فاکتورهای مؤثر بر کیفیت تولید خوراک آبزیان
فاکتورهای بسیاری می توانند کیفیت تولید خوراک را تحت تأثیر قرار دهند که عبارتند از: طراحی، انتخاب فرمول، مواد اولیه خریداری شده، فرآیند فنی، سطح مدیریت، وضعیت تجهیزات، وضعیت عملکرد آنها طی تولید، وضعیت نگهداری، حمل و نقل، فروش و خدمات پس از فروش و سایر مواردی که در میان موارد فوق به مهمترین آنها اشاره اجمالی خواهد شد.
فرمول خوراک آبزیان
فرمول خوراک باید به صورت علمی بر اساس استانداردها و با در نظر گرفتن تغییرات فیزیولوژی آبزیان و تغییرات محیطی و نوع آب مورد نیاز برای آبزیان (سردابی و گرم آبی) تعیین شود. در غیر اینصورت کیفیت تولید خوراک تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
مواد اولیه خوراک آبزیان
کیفیت تولید به مواد اولیه وابستگی زیادی دارد. مطالعات نشان داده اند که بین ۴۰ تا ۷۰ در صد از اختلافات بین خوراک و کیفیت تولید آنها ناشی از تفاوت در مواد اولیه بوده است. اگر مواد اولیه هر گونه مشکلی مانند توده ای شدن، کپک زدن، آلودگی، تخریب به وسیله حشرات یا فساد داشته باشند، کیفیت محصول تأمین نخواهد شد. استفاده از مواد اولیه باکیفیت یکسان می تواند اعتماد خریداران را جلب نموده و کیفیت خوراک تولید شده در یک سطح خوب باقی بماند.
تجهیزات و نوع تکنولوژی تولید خوراک آبزیان
فرمول خوراک برای کیفیت محصول بسیار ضروری است، اما بدین معنا نیست که کیفیت بالای خوراک مطلقاً از طریق فرمول مناسب به دست می‌آید. در حقیقت کیفیت عملکرد در هر یک از مراحل تولید مستقیماً کیفیت محصول را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تجهیزات در کارخانه خوراک شامل آسیاب، میکسر، سیستم توزین، پلت، اکسترودر و غیره باید از نظر کارآیی مطلوب و سازگار باشد و فرآیند فنی تولید نیز باید منطقی و طبق استاندارد روز باشد. به طور کلی در مراحل تولید خوراک، مراحل توزین و میکس کردن برای تأمین کیفیت محصول از اهمیت خاصی برخوردارند .
نحوه ذخیره سازی خوراک آبزیان
از آنجایی که فاکتورهای بسیاری تأمین مواد اولیه مورد نیاز و نیز بازار فروش محصول را تحت تأثیر قرار می‌دهند، باید انبارهای ذخیره برای تأمین فعالیت عادی کارخانه های خوراک ساخته شوند. فاکتورهای اولیه که بر کیفیت نگهداری محصول مؤثر هستند عبارتند از:
الف) دما و رطوبت نسبی در انبار: کنترل ضعیف این موارد به توده شدن، کپک زدن یا فساد خوراک ذخیره منجر می‌شود.
ب) سیستم مدیریت: مدیریت ضعیف باعث از تاریخ مصرف گذشتن برخی مواد و ایجاد بی نظمی در ترتیب مصرف آنها خواهد شد.
نکاتی که برای نگهداری خوراک آبزیان لازم است، بایستی توسط پرورش دهندگان آبزیان نیز مدنظر واقع شود.
خدمات پس از فروش کارخانجات تولیدکننده خوراک آبزیان
این فاکتور یک فاکتور الزامی در مدیریت است. برخی از تولید کنندگان خوراک تنها بر فروش محصولات تأکید می‌کنند نه خدمات آنها. این نه تنها از بهبود یافتن محصولات قبلی و توسعه محصولات جدید جلوگیری می‌کند، بلکه به کاهش حجم فروش منجر می‌گردد.
