- عناوینی که در این مقاله می‌خوانید:
- اصول سازماندهی در کارخانه خوراک
- تعیین ظرفیت کارخانه و طرح توسعه آن
- ساختار کارخانه خوراک
- اصول کلی طراحی کارخانجات خوراک
- انتخاب مکان کارخانه
- جانمایی کلی کارخانه
- آزمایشات مکانیک خاک
مقدمه:
راحتی واجرای کارخانه خوراک علمی گسترده است که با موضوعات سایر علوم ارتباط بسیاری دارد برای مثال علومی مانند مهندسی صنایع، مکانیک، برق، عمران و همچنین علوم اقتصادی، مدیریت صنعتی، معماری، مهندسی شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری ممکن است به نحوی در این موضوع دخالت داشته باشند.
در طراحی کارخانه خوراک هدف آن است در یک محیط مطلوب تولیدی، مواد اولیه با سرعت بیشتری وارد فرایند تولید شود و با کمترین زمان با حداقل اتلاف سرمایه، محصول ساخته شده از کارخانه به دست مصرف کننده برسد. مسلم است که این هدف حاصل نخواهد شد مگر این که هر یک از فعالیتهایی که در کارخانه صورت می‌گیرد، بررسی و ومطالعه شود و از نظر علمی اصلاحات لازم در خصوص آن فعالیت طبق ضوابط معین و مشخص به عمل آید. عمده‌ترین وظیفه کارخانه خوراک تولید خوراک براساس خصوصیاتی چون ارزش غذایی خوراک، خواص فیزیکی و شیمیایی آن و هزینه پایین حمل و نقل میباشد. کارخانه خوراک نیاز به تجهیزات مدرن، امکان تولید مطلوب و مقرون به صرفه بودن از لحاظ اقتصادی دارد که ارتباط مستقیم به عواملی از جمله برنامه ریزی مناسب، انتخاب سازنده معتبر برای ساخت ماشین آلات، پرسنل فنی و… دارد
اصول سازماندهی در کارخانه خوراک
کارخانه خوراک میبایست یک سیستم سازماندهی کامل داشته باشد که به اهداف خود دست یابد به طور کلی این سیستم شامل سیستم مدیریتی، سیستم اجرایی و سیستم پشتیبانی است.
۱-۱) سیستم مدیریتی
این سیستم بایستی چهار وظیفه را بعهده داشته باشد:
الف) تصمیم گیری و برنامه ریزی
ب) سازماندهی و هدایت
پ ) نظارت و کنترل
ت ) آموزش و تشویق
این سیستم شامل ۳ زیر شاخه می‌شود: سیستم مدیریت عملیاتی،سیستم مدیریت تولید و سیستم مدیریت نیروی انسانی.
در این سیستم اطلاعات ورودی مهم شامل نیروی انسانی، سرمایه، مواد اولیه میباشد در حالیکه اطلاعات خروجی شامل اهداف بازرگانی، راهکارهای تولیدی، طرح ها و برنامه مدیریت پرسنل است.
۲-۱) سیستم اجرایی
این سیستم به تکمیل طرح های پیشنهاد شده توسط واحد مدیریت و نتیجه گیری از اهداف بازرگانی از میان یک سلسله فعالیت های خاص می‌پردازد.
این مورد شامل ۲ زیر شاخه شامل سیستم تولید و سیستم فروش است که سیستم تولید معمولاً در بردارنده چهار بخش است:
الف) تکنولوژی تولید که مواردی چون ساخت فرمول، آزمایش فرمول، رویه کار و فرایند فنی تولید را تحت پوشش خود دارد.
ب) تولید اصلی شامل فرآوری مواد مغذی وتبدیل آن به محصولات تمام شده یا نیمه تمام بواسطه تجهیزات و تکنولوژی مدرن معطوف است.
پ) تولید ملزومات کمکی شامل تهیه بخار، الکتریسیته و آب بعلاوه نگهداری تجهیزات است که فاکتورهای ضروری برای تضمین عملکرد نرمال تولید مقدماتی هستند.
ت) خدمات تولید شامل بازرسی و حفاظت از مواد اولیه، ابزار و تمهیدات حراستی نیروی کار که هر دو بخش تولید مقدماتی و تولید کمکی را به خدمت می گیرد.
عملکرد سیستم فروش و عرضه در بردارنده خرید مواد اولیه، ابزار و تجهیزات بعلاوه فروش محصول تولید شده و خدمات پس از فروش است.
۳-۱) سیستم پشتیبانی تولید
وظیفه آن تهیه اطلاعات به منظور تصحیح و تعدیل اهداف بازرگانی و تهیه طرح های تولید برای سیستم مدیریت است. سیستم پشتیبانی تولید برای کارخانه خوراک به بررسی بازار و کنترل کیفی مشتمل بر بازرسی معطوف است این مورد معمولاً با واحد فروش، آزمایشگاه و واحد فارم آزمایشی تکمیل می‌گردد.
تعیین ظرفیت کارخانه و طرح توسعه آن
مطابق با انواع گوناگون خوراک، کارخانه های خوراک را می‌توان به کارخانجات تولید مکمل، تولید کنسانتره و خوراک کامل طبقه بندی کرد.
تصمیم‌گیری در مورد ظرفیت کارخانه باید در وقت مناسب صورت بگیرد. در این میان بهترین عامل تعیین‌کننده در تصمیم‌گیری، نمودارهای فروش یا تقاضا است. با توجه به این که در فروش خوراک تغییرات فصلی موثر است، بنابراین ظرفیت کارخانه اگر بر اساس بالاترین مقدار تقاضا در نظر گرفته شود، تصمیم گیری بهینه نیست. بنابراین انتخابهایی که در زمینه استفاده از نمودارهای فروش می تواند گرفته شود به صورت ذیل خلاصه می‌شود:
الف) تعیین ظرفیت کارخانه بر طبق بالاترین نقطه فروش
ب) تعیین ظرفیت کارخانه به صورت معدل فروش در طول سال
اگر معیار انتخاب بر طبق نمودارهای فروش در نظر گرفته شود، سرمایه گذار باید مقدار احتمال یا ریسک هزینه‌ها را به حداقل برساند همچنین باید مقدار نیروی کار لازم و دستمزدها را به طور متغیر انتخاب کند. بنابراین با توجه به موارد فوق می‌توان حد متوسطی را برای ظرفیت تولید انتخاب کرد.
طرح توسعه از دیگر مسائل مدیریت طراحی کارخانه خوراک میباشد. دلایل زیادی برای طرح گسترش در کارخانه مطرح است که مدیریت بایستی به فکر برنامه ریزی در این زمینه باشد. بعضی از این عوامل به شرح ذیل میباشد:
الف) به علت پایین بودن ظرفیت کارخانه، ممکن است مقدار تقاضا برآورده نشود.
ب ) ممکن است محصول جدیدی به خط تولید اضافه شود
پ) ممکن است عملیات اضافی یا سرویس زیادتری مورد نیاز باشد.
درطرح توسعه کارخانجات خوراک با توجه به ماهیت فرایند تولید ضروری است، ظرفیت یک سری از تجهیزات برای هر دو طرح فعلی و توسعه در نظر گرفته شود. برای مثال ظرفیت مخازن آماده‌سازی، ظرفیت میکسر، ظرفیت بالا برنده‌ها و گاهی ظرفیت آسیاب (بستگی به نوع طراحی). در غیر این صورت طراحی پیچیده و هزینه آن به مراتب افزایش می‌یابد.
مقاله‌های مرتبط:
____________________________________________________________________
نگاه تخصصی به سندرم مرگ زودهنگام (EMS) در میگوها
____________________________________________________________________
سویای اکسترود در صنایع خوراک دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی
___________________________________________
کیفیت خوراک آبزیان
___________________________________________
نکات کلیدی برای داشتن هچری میگو موفق
___________________________________________
مهندسی سبز در صنعت دام، طیور و آبزیان
___________________________________________
ساختمانها و تأسیسات اداری
این بخش شامل ساختمان اداری، بخش نگهبان ورودی، پارکینگ، حوضچه گندزدایی، بورد تبلیغاتی، محوطه حیاط و دیوار محوطه میباشد. ساختمان اداری مهمترین قسمت از موارد فوق میباشد و از این جهت مورد بررسی قرار می‌گیرد که اهمیت آن معادل نقش استقرار تجهیزات و ماشین آلات در کارایی کارخانه میباشد. همچنین طراحی درست جانمایی (استقرار تجهیزات و ماشین آلات و جاسازی دفاتر) که از وظایف مدیریت است برای دستیابی به بازدهی مفید است.
مدیریت برای پشتیبانی و حمایت تولید دریک کارخانه خوراک صنعتی به فضای اداری برای مسئولین اداری مانند مدیرکارخانه، مدیر تولید، سرپرست و سرکارگر، کنترل تولید، کنترل کیفیت، فروش، حسابداری، خرید، مهندسی صنایع، بارگیری و دریافت، منابع انسانی، تحقیقات و توسعه و غیره نیازمند میباشد.
ساختمان اداری می توانند در محل های ذیل قرار گیرند:
الف) در داخل ساختمان کارخانه
ب) در یک ساختمان جداگانه در مجاورت ساختمان کارخانه
پ) در یک ساختمان جداگانه با فاصله از ساختمان کارخانه
ساختمان های اصلی مربوط به خدمات کارکنان
به طور کلی شامل رستوران، خوابگاه یا استراحتگاه، حمام، دستشویی عمومی، زمین ورزش و… میباشد. تجربه نشان داده است که اگر محیط کاری مناسبی انتخاب شود بازدهی تا %۳۰ بالا می‌رود. متاسفانه در بسیاری از واحدهای صنعتی، نه تنها چنین امری رعایت نمی‌شود، بلکه مدیریت در برنامه‌های آینده خود نیز آن را در نظر ندارد بنابراین برای رسیدن به بازدهی مطلوب، نه تنها به ماشین آلات و کارگر خوب نیاز است بلکه ماشین و کارگر باید بتوانند در جای مناسب و با شرایط خوب به بازدهی مطلوب خود برسند.
چون اغلب کارخانه‌ها معمولا در بیرون شهرها و به طور کلی دور از خدمات شهری مانند خدمات پزشکی و غیره هستند، لزوم ایجاد بهداری با تسهیلات مناسب از سوی مدیریت پیش بینی شود.
به طور کلی می توان خدمات کارکنان را به بخشهای ذیل تقسیم کرد:
الف) خدمات غذایی ( رستوران )
ب ) خدمات پزشکی درمانی
پ) اطاقهای رختکن، دستشویی و توالت
ت ) خدمات فوق برنامه (گردشهای دسته جمعی، بازدیدها و…)
البته این خدمات فوق از کارخانه‌ای به کارخانه دیگر متفاوت است و مقدار آن بسته به نوع، شکل و ساختار مدیریتی کارخانه متغیر است ولی نباید از میزان تعریف شده‌ای کمتر باشد.
همه کارخانجات خوراک ممکن است کلیه ساختمان ها و تأسیسات ذکر شده فوق را نداشته باشند و طرح ها و سلیقه‌های متفاوتی مطابق با معیارها، تنوع تولید و ساختار تأسیساتی واقعی وجود داشته باشد.
